Саяны нэг өдөр гэрийнхээ хажууд нээгдсэн Юнителийн үйлчилгээний салбарт очиж гар утасныхаа хэрэглээний төлбөрийг төллөө. Гэтэл теллер нь шоолсон байрын янзаар инээж харьцаад байх юм. Инээснийг яа гэдэг билээ дээ?

Инээсний шалтгаан буюу хэргийн учрыг "ухаалаг хэрэглэгч" гэдэг домгоос үүдэлтэй гэж би хувьдаа ойлгож байна. Үүрэн холбооны хэдэн операторууд "ухаалаг хэрэглэгчиддээ.." гэж ирээд л бүтээгдэхүүн үйлчилгээгээ сурталчилж өгдөг дөө. Гэтэл тэр үйлчилгээ нь яг үнэндээ үйлчлүүлэгчээс илүү их төлбөр төлөхийг л шаардсан маягтай байдаг. Жишээлбэл, тэдэн төгрөг төлөөд сарын турш хязгааргүй ярь гэдэг "цаасан малгай" байна. Үнэхээр хязгааргүй ярина гэж байхгүй шүү дээ. Нэг сард 43200 минут л байдаг. Их юм шиг боловч өдөр шөнөгүй, нойр хоолгүйгээр ингэж ярих хүн гэж байхгүй нь ойлгомжтой. Цаашлаад утасны цэнэг гэх зэрэг техникийн нөхцлүүдийг ч тооцох хэрэгтэй. Тэгэхээр хязгааргүй хэрэглээ гэж байхгүй. Цаашилбал хэрэглэгч бүрийн хэрэглээ адилгүй, өөрийн мэргэжлийн хэллэгээр хэлбэл санамсаргүй. Тэгвэл санамсаргүй зүйл бүхэн цаанаа өөрийн гэсэн зүй тогтолтой байдаг бөгөөд түүнийг нь тархалтын хууль хэмээн нэрлээд судалдаг математикийн нэгэн салбар ухааныг магадлалын онол гэдэг. За ингээд сүрхий онол ярих гээд ч яах билээ. Харин магадлалын онолыг ашиглан нийт хэрэглэгчдийн хэрэглээний зүй тогтлыг судалснаар ямар бүтээгдэхүүн үйлчилгээг ямар үнэ ханштайгаар гаргах, цаашлаад хэрхэн рекламдах вэ гэх асуултад хариулахад шаардагдах үр дүнгүүдийг гаргах боломжтойг л дурдъя даа.

Дээр дурдсан шиг үүрэн холбооныхон айхтар сүрхий анализ шинжилгээ хийдэггүй байлаа ч гэсэн тэдэнд хэрхэн ажиллах тал дээр "бэлэн" стратеги төлөвлөгөө бий гэж хэлж болох талтай. Учир нь өндөр хөгжилтэй орнуудад түрүүлж нэвтэрсэн, манайд хоцорч яваа зүйл дээр тэд тоглож байгаа. Өөрөөр хэлбэл, гадныхны туулаад өнгөрүүлсэн замаар замнаж яваа. Тэгэхээр тэрхүү замаас гажихгүй байхад л үүрэн холбооныхон хамгийн их ашигтайгаар, өөрөөр хэлбэл, хэрэглэгчдийг хамгийн ихээр шулж мөлжсөөр байх болно. Тэр замын нэг нь хашлага нь "ухаалаг хэрэглэгч" гээч нэр томъёо биз ээ.

Теллерийн намайг шоолон инээсэн шалтгаан нь гэвэл миний "ухаалаг бус" хэрэглээ юм аа гэж би дүгнэж байгаа юм. Ингэж дүгнэсний шалтгаан нь миний төлбөрийг хэмжээг хэлэх бүртээ (хоёр тусдаа дугаарын хоёр сарын төлбөр буюу дөрвөн салангид төлбөр байсан юм) инээд нь "алдагдаад" байсанд байгаа юм. Тодруулбал миний дөрвөн салангид төлбөр нийлээд 14000 төгрөг болсон л доо. Миний яриа зөвхөн нэг теллерийн тухай мэт боловч нөгөө талаас тухайн компанийн ажилтан бүр компанийнхаа нүүр царай болохыг тооцоод үзвэл энэ нь нэлээд ноцтой юм. Би хувьдаа теллерийг буруутгах бус харин "ухаалаг хэрэглэгч" гэдэг зохиомол ойлголтоороо нийт монголчуудын "тархийг угааж" байгаа үүрэн холбооныхныг буруутгаж байна.

"Ухаалаг хэрэглэгч" гэх хиймэл ойлголтын талаар өөр олон зүйлийг бичиж болох ч гэлээ өөрийнхөө цагийг бас уншигч таны цагийг ч хэмнэх үүднээс "Хамгийн бага зардлаар хэрэгцээгээ хангадаг хэрэглэгчийг ухаалаг хэрэглэгч гэнэ" хэмээн дуусгая.